Veiligheidscultuur certificeren, helpt dat ongevallen voorkomen?

Iedere organisatie wil het aantal ongevallen op de werkvloer beperken. Helpt certificatie tegen de Veiligheidsladder bij het verminderen van het aantal ongevallen? Tijdens een workshop op het NVVK-congres van 14 maart jl. gingen Filip Janssens van Samurai at Work en Kaat van der Haar van NEN in op deze én andere vragen.

Wat is veiligheid?

Deze vraag werd voorgelegd aan de deelnemers van de workshop en al snel kwamen er antwoorden zoals ‘risico’s in beeld hebben en van daaruit werken’, ‘het opvolgen van procedures’, ‘het werken aan systeemveiligheid’. Eén voor één belangrijke thema’s als het gaat over het verbeteren van veiligheid!

Elke organisatie een eigen profiel

Filip licht toe dat iedereen denkt vanuit zijn eigen denkvoorkeur. Uit het hersenonderzoek van Roger Sperry en Paul MacLean bleek dat de hersenen vier verschillende structuren hebben. Hierop is het 4D model van Ned Hermann gebaseerd (zie bovenstaand model). Hij onderscheidde de volgende profielen: het technische, het organisatorische, het gedrag en de integratie.

Vaak scoren bedrijven heel goed op een bepaald profiel, maar blijven andere profielen wat achter. Dit wordt bevestigd tijdens een groepsopdracht. Filip zet de deelnemers aan het werk om te onderzoeken welk profiel het beste bij hun organisatie past. Twintig organisaties vertonen het technische of organisatorische profiel met de focus op doelstellingen en systemen. Op de vraag in welk profiel de deelnemers van de organisatie zich verder willen ontwikkelen, geeft men aan dat zij willen verschuiven naar een rode of gele organisatie, oftewel meer gericht op mensen. Van aandacht naar procedures en systemen naar meer aandacht voor de cultuur van een organisatie.

 Profielbewust en nu?

Als je je bewust bent van je bedrijfsprofiel, kun je de aandacht verleggen naar andere thema’s, zodat je ook op de andere profielen beter scoort. Doelstellingen worden makkelijker gehaald als er een inspirerende visie en lange termijn denken is. Daarnaast worden procedures en instructies beter gevolgd als werknemers intrinsiek gemotiveerd zijn deze te volgen.

Wat kun je met de Veiligheidsladder?

Kaat vertelt vanuit haar eigen ervaring dat, alle goed ingerichte systemen ten spijt, mensen vaak toch geneigd zijn om een short cut te nemen en hierdoor onveilig te werken. Dit is precies waarvoor de Veiligheidsladder ontwikkeld is. Niet om goede systemen zoals ISO 45001 te vervangen, die blijven immers nodig, maar om de focus meer te leggen op de houding en gedrag van medewerkers.

De Veiligheidsladder bevat eisen voor veiligheidsbewustzijn en het intrinsiek bewust veilig handelen. Deze eisen zijn gerelateerd aan een bepaalde trede. Hoe hoger de trede, hoe hoger het niveau van veiligheidsbewustzijn en hoe groter de verantwoordelijkheid van medewerkers. Het gebruik van de Veiligheidsladder maakt voor organisaties inzichtelijk op welke trede zij zich bevinden. Dit brengt de discussie op gang en geeft houvast om de cultuur te verbeteren.

Kort door de bocht zou je kunnen zeggen dat de ladder organisaties helpt om beter te scoren op de profielen ‘Veiligheidsgedrag’ en ‘Veiligheidsintegratie’.

Certificeren tegen de Veiligheidsladder

Een onafhankelijke toetsende instantie (certificerende instelling) beoordeelt op welke trede van de ladder een organisatie zich bevindt en kent op basis hiervan een certificaat voor een bepaalde trede toe. Dit gebeurt tijdens een beoordeling waarbij niet naar procedures wordt gevraagd of niet naar het systeem op zich gekeken wordt. Organisaties hoeven dus van tevoren geen ‘papierwinkel op te tuigen’. Er wordt wel gekeken naar hoe medewerkers echt omgaan met veiligheid en wat hun houding en risicobewustzijn is. Hier horen bezoeken van de werklocaties en observaties op de werklocaties bij. 

Helpt certificatie tegen de Veiligheidsladder ongevallen voorkomen?

Deze vraag was het thema van de workshop en wordt op het einde besproken. Iedereen is het er over eens: ‘Wat een lastige vraag! En hoe kun je dit meten?’

Een aantal organisaties met een certificaat op de Veiligheidsladder vertelt: ‘Indien werknemers echt gemotiveerd en risicobewust zijn, tonen zij meer verantwoordelijkheid voor hun eigen veiligheid en die van hun collega’s. Als dit wordt ondersteund door het management en wordt beleefd binnen de hele keten, kunnen ongevallen worden voorkomen. Hiervoor is (certificatie tegen) de Veiligheidsladder een prima instrument.’

Meer informatie over de Veiligheidsladder?

Voor vragen over de Veiligheidsladder kunt u bellen of mailen met: Projectteam Veiligheidsladder, Telefoon: 015 26 90 180, info@veiligheidsladder.org

Voor vragen naar aanleiding van deze workshop kunt u contact opnemen met Samurai at Work info@samuraiatwork.com