Steeds meer gemeenten ontdekken het belang van de Safety Culture Ladder (SCL) om de veiligheid van hun eigen medewerkers te versterken. Tijdens een gezamenlijke workshop bij het SCL-event op 20 november deelden Annemieke Bantema (Veiligheidscoördinator Ingenieursbureau, Gemeente Amsterdam) en Anja Vijselaar (voorzitter Commissie van Deskundigen SCL bij NEN) hun ervaringen en inzichten.
Veiligheid begint bij de gemeente zelf
Volgens Bantema ligt er voor gemeenten een duidelijke opdracht: “We moeten onze eigen rol pakken en veiligheid niet alleen neerleggen bij aannemers of opdrachtnemers. De Safety Culture Ladder helpt ons bewust te worden van ons eigen gedrag en onze verantwoordelijkheid.”
Het Ingenieursbureau van de gemeente Amsterdam realiseert grote projecten in de openbare ruimte, zoals bruggen, wegen en parkeergarages. Sinds 2017 werkt de stad gestructureerd aan een veiligheidscultuur, waarbij de SCL sinds 2024 als kompas dient. Een nulmeting in dat jaar liet zien dat het bureau op trede 2 zit; vanaf 2026 kan deze trede ook van aannemers worden geëist, met als ambitie trede 3 in 2026.
Bewustwording en storytelling
Bewustwording vraagt meer dan regels opleggen, benadrukt Bantema. Amsterdam werkt daarom met concrete verhalen van betrokkenen bij ongevallen. Zo vertelde Lars van Rode, die zijn onderbeen verloor bij een bedrijfsongeval, tijdens de landelijke bewust veilig-dag 2024 wat het met hem, zijn collega’s en familie deed. Samen met opleider KPE Groep volgden inmiddels 1.000 van de 1.300 medewerkers van het Ingenieursbureau een speciale training.
Interne veiligheidscultuur is cruciaal
Veel gemeentelijke teams, van buitendienst tot afvalinzameling, werken dagelijks in situaties met risico’s. Toch is de interne veiligheidscultuur volgens Vijselaar nog niet overal voldoende ontwikkeld: “Met 342 gemeenten hebben we samen een paar honderdduizend medewerkers. Voor hen moet veilig kunnen werken, én veilig thuiskomen, echt op een hoger niveau komen.”
Samenwerking en verantwoordelijkheid
Amsterdam werkt samen met Rotterdam, Utrecht, Den Haag, Rijkswaterstaat en Rijks Vastgoed om kennis te delen en gezamenlijke trainingen te organiseren. Concrete maatregelen die de stad neemt zijn onder andere: betere controle van plannen, minder druk op planning en tijd, en praktische veiligheidsmaatregelen zoals het plaatsen van hekken in plaats van verkeersregelaars.
Bantema benadrukt dat veiligheidscultuur niet alleen over regels gaat, maar het bewustzijn en gedrag van alle medewerkers beïnvloedt. Ze roept andere gemeenten op om aan te haken: “Wie pakt het dan op? Je bent nog steeds opdrachtgever, nog steeds verantwoordelijk. Heb je nog niet goed door wat je moet doen met veiligheid en de SCL? Neem contact op, dan kunnen we ervaringen delen en van elkaar leren.”
Waarom nu?
Rijkswaterstaat en de waterschappen gingen al voorop. Volgens beide is dit hét moment voor gemeenten om aan te sluiten: “Gemeenten lopen nog iets achter, maar de beweging is ingezet. Dit is hét moment om SCL op te pakken,” aldus Vijselaar.
Download de presentatie
Tijdens het SCL-event op 20 november gaven Anja Vijselaar en Annemieke Bantema een workshop. Download de presentatie en ga ook aan de slag met Safety Culture Ladder.
SCL aus der Sicht der Kommunen