Bijna veertig jaar ervaring in de wereld van systeemcertificatie: Ben Hoeboer heeft alles gezien. Van auditor en auditee tot accreditatie en notified body. Toch draait het voor hem niet om de papieren. “In systeemcertificatie ging het vaak alleen om bewijslast en documenten. Maar ik miste altijd de menselijke factor. In de SCL komt die wél naar voren. Het gaat om gedrag en cultuur – en dat motiveert me om me, ook op mijn 74ste, nog steeds in te zetten als bijwoner.”
Wat hem drijft
Ben wil zijn kennis gebruiken om auditors verder te professionaliseren. Dat levert soms direct zichtbaar resultaat op. “Het mooiste moment is als je feedback geeft en het auditteam daar dezelfde dag al mee aan de slag gaat. Dan zie je dat je werk écht effect heeft. Dat stimuleert.”
Volgens Ben vraagt het vak om specifieke eigenschappen: goed luisteren, scherp observeren, inzicht in menselijk gedrag en de dynamiek binnen bedrijven. En vooral: concrete feedback geven.
“Ik maak veel aantekeningen. Daarmee kan ik altijd met voorbeelden zowel verbeterpunten als sterke punten onderbouwen. Auditteams herkennen zich daarin – en dat maakt de feedback veel krachtiger.”
Hoe ziet een bijwoning eruit?
Een bijwoning start idealiter met een korte toelichting aan het auditteam, al loopt dat niet altijd zo. “Soms word je direct door het management ontvangen en is er geen gelegenheid. Dan zoek ik later een moment. Ik benadruk altijd mijn geheimhoudingsplicht en leg uit dat ik geen deel uitmaak van het auditteam. Ik ben er als gast.” Tijdens de dag richt Ben zich op cultuur en gedrag. Hij kijkt of alle auditors evenwichtig aan bod komen en zorgt dat in groepsinterviews iedereen de kans krijgt om te spreken. Observaties – zowel op locatie als in gesprekken – zijn voor hem minstens zo belangrijk.
Als het niet goed gaat
Het kan gebeuren dat een bijwoning niet naar wens verloopt. Dan benoemt hij dit direct in het eindgesprek en legt hij het vast in zijn rapport. “Soms is een tweede bijwoning nodig. Dat klinkt streng, maar het geeft auditors juist de kans om zich verder te ontwikkelen. Uiteindelijk gaat het erom dat audits betrouwbaar zijn.”
De impact van zijn rol
De invloed van een bijwoner op veiligheid in bedrijven vindt hij lastig te meten. Toch ziet hij verschil. “Hoe professioneler de auditor, hoe beter hij bedrijven kan uitdagen en aan het denken kan zetten. Vooral auditors die oog hebben voor mens en cultuur maken het verschil.” Met een glimlach zegt Ben: “Door mijn ervaring doe ik veel vanzelf, misschien wel ‘onbewust bekwaam’. Toch vraag ik altijd aan het eind hoe het auditteam de bijwoning heeft ervaren. Dat houdt me scherp en geeft mij ook leerpunten.”
Samenwerking en professionalisering
De samenwerking met NEN en collega-bijwoners ervaart Ben als constructief en stimulerend. Het nieuwe, geharmoniseerde rapportagetemplate noemt hij een grote stap vooruit. Toch ziet hij nog een uitdaging: “Het rapporteren is nu geharmoniseerd, maar hoe we waarnemingen beoordelen verschilt soms nog. Hoe ijken we de bijwoners zelf? Dáár ligt de volgende stap.”