De uitrol van de Safety Culture Ladder (SCL) bevindt zich in een belangrijke fase. Nu de 2.0-versie recent is gelanceerd, neemt Kaat van der Haar het stokje van programmamanager over van Jeannette Hofman-Zütter. Hectische tijden, maar met de ervaren Van der Haar aan het roer is de SCL in goede handen.
Kaat van der Haar werkt al lange tijd bij NEN. Ze heeft zich in die tijd altijd bezig gehouden met certificatieschema’s en keurmerken. ‘Afspraken over hoe je normen toetsbaar maakt en je een certificaat kunt krijgen als bedrijf. Dat heb ik voor veel sectoren gedaan. Zo ben ik ook betrokken geraakt bij de Safety Culture Ladder.’ De SCL heeft inmiddels het hart Van der Haar veroverd. ‘Ik kom zelf oorspronkelijk uit de zorgsector waar ik werkte als dialyseverpleegkundige en health and safetymanager. Wat ik daar merkte is dat je weliswaar alle systemen goed op orde kunt hebben, de juiste veiligheidsprotocollen in huis, maar de veiligheidscultuur staat of valt met de keuzes die mensen op een gegeven moment maken in een bepaalde situatie. Als houding en gedrag niet goed staan, kun je al die protocollen en afspraken wel in de prullenbak gooien. Dan gaat het niet werken. De SCL is met andere woorden een aanvulling op bestaande afspraken, protocollen en systemen binnen een sector, die vooral naar houding en gedrag kijkt.’ Wat Van der Haar ook aanspreekt in de SCL is de veelzijdigheid ervan. ‘Het instrument is in eigenlijk alle sectoren in te zetten, van gezondheidszorg tot bouw en infra. Neem bijvoorbeeld de huidige discussie over grensoverschrijdend gedrag. Ik denk dat de SCL ook daar een grote rol kan spelen in het realiseren van een veilige werkomgeving.’ Want daar ligt de kern van de SCL, aldus Van der Haar. ‘Als mensen het gevoel hebben dat ze zich kunnen en mogen uitspreken over de situatie op hun werk, zullen ze dat ook doen. Daarmee verbetert de veiligheidscultuur op het werk. En zodra mensen elkaar gaan aanspreken, zal dat gedrag zich als een olievlek gaan verspreiden door het bedrijf.’
Uitbreiden
Van der Haar is als programmamanager de opvolger van Jeannette Hofman-Zütter. ‘Ik ben er bijzonder trots op en blij mee dat ik dit mag gaan doen en dat het team het vertrouwen in mij stelt. Er zijn nog zoveel kansen die we met de SCL kunnen grijpen en ik ga me er hard voor maken dat te doen.’ Als programmamanager wil Van der Haar intensief optrekken met de nieuwe voorzitter van de Commissie van Deskundigen (CVD), Anja Vijzelaar, om de SCL binnen zoveel mogelijk sectoren bekendheid te geven. ‘Denk daarbij aan gemeenten. Zij kunnen de SCL opnemen in hun eisen voor een aanbesteding. Op die manier zijn zij er zeker van dat hun onderaannemers het onderwerp veiligheid en gezondheid scherp op de agenda hebben en er serieus mee omgaan. Bijkomend effect is dat door de brede werkzaamheden van een gemeente, die lopen van bouwprojecten tot aanbieden van zorg, er heel veel verschillende sectoren betrokken zijn die allemaal met de SCL in aanraking komen zodra de gemeente ze zou willen inschakelen voor een project.’ Naast het breder uitwaaieren van de SCL naar andere sectoren, wil Van der Haar als programmamanager een project starten om de SCL beter toepasbaar te maken voor kleine bedrijven van tussen de 5 en 65 FTE. ‘We gaan daar binnenkort bijeenkomsten voor organiseren want het is ons nog niet helemaal duidelijk waarom de SCL juist bij die groep bedrijven nog onvoldoende ingang vindt. We willen erachter komen waar zij tegenaan lopen en wat we daaraan kunnen doen.’
Voordelen
Het werken met de SCL heeft voor bedrijven grote voordelen, zo denkt Van der Haar. ‘Het zorgt ervoor dat mensen zich veilig voelen om bepaalde veiligheidszaken te bespreken. Niet alleen met collega’s, maar ook met leidinggevenden. Van hoog tot laag in de organisatie ontstaat zo meer bewustzijn over veiligheid en gezondheid. Hoe hoger je op de treden van de ladder komt, hoe meer je zult zien dat mensen zelf verantwoordelijkheid nemen en elkaar aanspreken over hoe ze veilig en gezond willen werken.’ Dat laten groeien van veiligheidsbewustzijn klinkt misschien wat zwaar en arbeidsintensief, maar het kan in hele kleine en zeer effectieve stapjes, vindt Van der Haar. ‘Bij NEN hebben we een manier om bedrijven op een laagdrempelige manier te laten kennismaken met de SCL: een zelfevaluatie in de vorm van een vragenlijst. Op basis van de uitkomsten ziet een bedrijf precies waar het staat op de treden van de ladder. Wat gaat er goed gaat en wat kan beter? Uit de vragenlijst komt dan ook meteen een actieplan waar bedrijven onmiddellijk actief mee aan de slag kunnen. Er hoeven geen ingewikkelde plannen of onderzoek voor te worden gemaakt, ze kunnen meteen aan het werk.’
Meer onderzoek
Van der Haar kijkt ook alvast vooruit naar wat er komende jaren rondom de SCL te gebeuren staat. ‘In 2023 is er een onderzoek gedaan naar het effect van de SCL binnen bedrijven. Hoewel de uitkomsten grotendeels positief waren, pleit ik toch voor meer en breder onderzoek. Meer bedrijven, en meer mensen binnen een bedrijf moeten aan het woord komen. Dus niet alleen de directie of kwaliteitsmanagers, maar ook mensen op de werkvloer. Want juist zij krijgen te maken met veiligheidsmaatregelen.’ Ook kijkt Van der Haar met spanning uit naar een evenement rond de SCL in juni van dit jaar. ‘In december hebben we de 2.0-versie van de SCL gelanceerd. In juni willen we bedrijven informeren over wat er veranderd is, maar krijgen we ook te horen hoe die geland is bij bedrijven die er al mee werken. Daar ben ik erg benieuwd naar. Op basis van de feedback die we daar krijgen, kunnen we kijken waar we staan en welke nieuwe stappen te zetten.’
Programmamanager SCL