Dieter van Delft van ProRail kan zo’n beetje als de geestelijk vader van de Safety Culture Ladder worden gezien. Hij vindt het prachtig om te zien dat wat in 2011 is bedacht voor de spoorbranche nu in steeds meer sectoren impact heeft en het veiligheidsbewustzijnvergroot. Ook bij ProRail heeft het zijn vruchten afgeworpen.
ProRail was zoekende in hoe het de veiligheid op het spoor kon verbeteren, toen Van Delft in 2011 begon te werken aan wat later de Safety Culture Ladder (SCL) zou worden. ‘Het kon beter. En om het meeste effect te sorteren, richtten we ons daarbij op het beïnvloeden van menselijk gedrag en houding. Zo is de SCL geboren.’ De SCL werd in eerste instantie voor de spoorsector bedacht maar vond uiteindelijk in meer sectoren ingang. Dit gebeurde onder andere door de deelname van Tennet. Door het bredere draagvlak in de ‘BV Nederland’ was ProRail niet meer de logische eigenaar/beheerder van de SCL. Er werd daarom gezocht naar een partner om het over te nemen en voort te zetten en die werd gevonden in NEN. NEN draagt inmiddels de verantwoordelijk voor de verdere uitrol van de SCL, maar Van Delft zit nog wel in het college van deskundigen voor de SCL.
Bewustzijn stijgt
De SCL heeft geholpen om het veiligheidsbewustzijn in de spoorsector omhoog te brengen, zo vindt Van Delft. ‘Door het inzetten van de SCL werd de energie over het onderwerp veiligheid groter en anders. Het was wel zaak dat er eerst een audit werd gedaan, om een gevoel te krijgen voor hoe dat gaat. En om te ervaren dat een SCL-audit heel anders is dan een systeemaudit zoals voor VCA of ISO. Gewoon beginnen dus. Zodra duidelijk wordt dat het bij de SCL gaat om gedrag en houding in plaats van procedures, regels of documenten, komt er een heel andere zienswijze op veiligheid. Dat was ook bij ons leuk om te zien.’
Dialoog in alle lagen
Door de SCL is bij ProRail de discussie en dialoog over veiligheid in alle lagen verbreed. ‘Men vraagt zich veel bewuster af wat veiligheid precies is en wat het voor een bepaalde afdeling of werknemer inhoudt. Het zorgt voor een gemeenschappelijk gevoel over waar ons bedrijf staat qua veiligheid, waar we heen willen en wat dat dan betekent. De betrokkenheid en motivatie van medewerkers is enorm gegroeid. Het heeft een extra stimulans gegeven om bewuster met veiligheid en gezondheid bezig te zijn.’
Uitdaging
Van Delft merkt dat het gebruik en effect van de SCL binnen ProRail het bedrijf tot voorbeeld heeft gemaakt voor andere sectoren hoe om te gaan met veiligheidsbewustzijn. Toch was het invoeren van de SCL niet altijd even gemakkelijk, zeker niet voor ProRail. Het bedrijf is volgens Van Delft ‘één grote contractenfabriek’, zegt hij wat gekscherend. ‘Wij besteden heel veel werk uit en werken dus met veel externe partijen, waaronder ook in de inkoop, waar ik zelf werk. Dat betekent dat toen wij iets wilden doen met het verhogen van de veiligheid, wij ook onze leveranciers daarin moesten meenemen. Het probleem is dat wij alleen een contract hebben met onze hoofdaannemer. En die heeft weer onderaannemers die weer onderaannemers hebben, et cetera. Het is daarmee lastig om de veiligheidsvisie van de SCL bij die laatste persoon in de keten te krijgen, de persoon die staat te sleutelen aan het spoor. Dat is een uitdaging, maar het is wel de plek waar het terecht moet komen dus daar blijven we ons voor inzetten. Hoe meer partijen de SCL straks gaan gebruiken, hoe gemakkelijker het wordt om het gedachtegoed ook bij die werknemers te krijgen.’
